Đến nội dung

Hình ảnh

Phương trình phân thức hữu tỷ


  • Please log in to reply
Chủ đề này có 4 trả lời

#1
neversaynever99

neversaynever99

    Thượng sĩ

  • Thành viên
  • 243 Bài viết

Như chúng ta đã biết, phương trình vô tỷ là dạng phương trình hay gặp trong các đề thi hsg lớp 9, đề thi vào 10 chuyên.Về dạng phương trình này thì trên diễn đàn đã có nhiều topic đề cập tới nó. Bên cạnh dạng phương trình vô tỷ ta còn có phương trình hữu tỷ.Đối với mình trong phần phương trình hữu tỷ thì phần phương trình dạng phân thức là hay hơn cả.Chính vì vậy,hôm nay mình mở topic này để cùng các bạn tìm hiểu về nó. Với những bạn đã biết rõ dạng phương trình này thì xin các bạn hãy đưa thêm một số kinh nghiệm giải hoặc những bài toán do các bạn sáng tạo ra. Mong các bạn ủng hộ :icon6:  :icon6:  :icon6:

A. Một số dạng

Dạng 1: Phương trình dạng $x^{2}+\frac{a^{2}x^{2}}{(x+a)^{2}}=b$                          (*)

Phương pháp giải:

ĐK:$x\neq -a$

Ta có    $(*)\Leftrightarrow \left [ x-\frac{ax}{(x+a)} \right ]^{2}+2x.\frac{ax}{x+a}=b$

             $\Leftrightarrow \left ( \frac{x^{2}}{x+a}\right )^{2}+2a.\frac{x^{2}}{x+a}+a^{2}=b^{2}+a^{2}$

Tới đây đặt $y=\frac{x^{2}}{x+a}$. Giải phương trình bậc hai theo y để tìm x

Ví dụ 1: Giải phương trình

                  $x^{2}+\left ( \frac{x}{x-1}\right )^{2}=1$         (1)

Giải. ĐK:$x\neq 1$.Ta có

$(1)\Leftrightarrow (x+\frac{x}{x-1})^{2}-2\frac{x^{2}}{x-1}=1$

$\Leftrightarrow (\frac{x^{2}}{x-1})^{2}-2\frac{x^{2}}{x-1}=1(**)$

Đặt $a=\frac{x^{2}}{x-1}$.Thay vào (**) ta được

$a^{2}-2a-1=0$ $\Leftrightarrow a=1\pm \sqrt{2}$

-Với $a=1+\sqrt{2}$ ta có $\frac{x^{2}}{x-1}=1+\sqrt{2}$

$\Leftrightarrow x^{2}-(1+\sqrt{2})x+1+\sqrt{2}=0$(pt này vô nghiệm)

-Với $a=1-\sqrt{2}$ thì ta có$\frac{x^{2}}{x-1}=1-\sqrt{2}$

$\Leftrightarrow x^{2}-(1-\sqrt{2})x+1-\sqrt{2}=0$

Phương trình này có 2 nghiệm là $x=\frac{1-\sqrt{2}\pm \sqrt{2\sqrt{2}-1}}{2}$

Ví dụ 2: Giải phương trình

$x^{2}+\frac{9x^{2}}{(x+3)^{2}}=7$                      (2)

Giải:ĐK:$x\neq -3$.Ta có 

$(x-\frac{3x}{x+3})^{2}+6\frac{x^{2}}{x+3}=7\Leftrightarrow (\frac{x^{2}}{x+3})^{2}+6\frac{x^{2}}{x+3}=7$

Đặt $a=\frac{x^{2}}{x+3}$.Khi đó $a^{2}+6a-7=0\Leftrightarrow a=1$ hoặc $a=-7$

-Với $a=1$ ta được $x=\frac{1\pm \sqrt{13}}{2}$

-Với $a=-7$ ta có pt $x^{2}+7x+21=0$ vô nghiệm

Vậy pt(2) có tập nghiệm $s=\left \{ \frac{1+\sqrt{13}}{2};\frac{1-\sqrt{13}}{2} \right \}$

Chú ý: Dựa vào cách giải trên, ta có thể không cần phải đặt ẩn phụ mà thêm bớt hằng số để tạo ra dạng phương trình quen thuộc $A^{2}=B^{2}$

Sau đây là một số bài tập cho các bạn luyện tập.Giải các pt sau

Bài 1: $x^{2}+\frac{4x^{2}}{(x-2)^{2}}=12$

Bài 2:$x^{2}+\frac{81x^{2}}{(x+9)^{2}}=40$

Bài 3:$x^{2}+\frac{x^{2}}{(x+1)^{2}}=15$

Bài 4:$x^{2}+\frac{25x^{2}}{(x+5)^{2}}=11$

Bài 5:$x^{2}+\frac{9x^{2}}{(x-3)^{2}}=14$

Và sau đây là 2 bài nâng cấp hơn tí xíu

Bài 6:$\frac{25}{x^{2}}-\frac{49}{(x-7)^{2}}=1$

Bài 7:$\frac{9}{4(x+4)^{2}}+1=\frac{8}{(2x+5)^{^{2}}}$

end dạng 1 ở đây nha.Mai post tiếp

 

 

 



#2
neversaynever99

neversaynever99

    Thượng sĩ

  • Thành viên
  • 243 Bài viết

Mình post bài tiếp.Rất mong các bạn ủng hộ topic của mình

Dạng 2:Phương trình dạng $\frac{x^{2}+nx+a}{x^{2}+mx+a}+\frac{x^{2}+qx+a}{x^{2}+px+a}=b$              (*)

Phương pháp giải

ĐK$x^{2}+mx+a\neq 0;x^{2}+px+a\neq 0$

Trước tiên ta xét xem 0 có là nghiệm của phương trình hay không.

Nếu $x\neq 0$

$(*)\Leftrightarrow\frac{x+\frac{a}{x}+n}{x+\frac{a}{x}+m} +\frac{x+\frac{a}{x}+q}{x+\frac{a}{x}+p}=b$

Tới đây đặt $y=x+\frac{a}{x}$ với $\left | y \right |\geq 2\sqrt{\left | a \right |}$, ta có pt $\frac{y+n}{y+m}+\frac{y+q}{y+p}=b$

Giải phương trình ẩn y sau đó tìm x

Nhận xét: Phương pháp đặt ẩn phụ đặc biệt có hiệu quả khi giải loại phương trình này. Nếu không đặt ẩn phụ, sau khi đưa về dạng nguyên, nhiều khi ta phải giải các phương trình bậc cao khá phức tạp. Với dạng này ta thường chia tử thức và mẫu thức cho x rồi đặt ẩn để giải pt.

Ví dụ 3.Giải pt $\frac{x^{2}-3x+5}{x^{2}-4x+5}-\frac{x^{2}-5x+3}{x^{2}-6x+5}=\frac{-1}{4}$          (3)

Giải:ĐK: $x\neq 1$ và $x\neq 5$

Nhận thấy x= 0 không phải là nghiệm của pt

Ta có $(3)\Leftrightarrow \frac{x+\frac{5}{x}-3}{x+\frac{5}{x}-4}-\frac{x+\frac{3}{x}-5}{x+\frac{3}{x}-6}=\frac{-1}{4}$(*)

Đặt $y=x+\frac{5}{x}$ thì ta có $\left |y \right |\geq 2\sqrt{5}$.Phương trình (*) trở thành

$\frac{y-3}{y-4}-\frac{y-5}{y-6}=\frac{-1}{4}$

$\Leftrightarrow y^{2}-10y+16=0$

$\Leftrightarrow y=2$(loại) hoặc $\Leftrightarrow y=8$

Từ đó ta có$x+\frac{5}{x}=8\Leftrightarrow x=4\pm \sqrt{11}$

Chú ý: ta cũng dùng phương pháp này để giải 1 số pt có dạng 

$a,\frac{mx}{ax^{2}+bx+d}+\frac{nx}{ax^{2}+cx+d}=p$

$b,\frac{ax^{2}+mx+c}{ax^{2}+nx+c}+\frac{px}{ax^{2}+qx+c}=b$

Sau đây là 1 số bài luyện tập

Giải các phương trình sau

Bài 8: $\frac{2x}{3x^{2}-x+2}-\frac{7x}{3x^{2}+5x+2}=1$

Bài 9:$\frac{x^{2}-10x+15}{x^{2}-6x+15}=\frac{4}{x^{2}-12x+15}$

Bài 10.$\frac{x^{2}+5x+3}{x^{2}-7x+3}+\frac{x^{2}+4x+3}{x^{2}+5x+3}=7$

 

 

 

 

 



#3
Viet Hoang 99

Viet Hoang 99

    $\textbf{Trương Việt Hoàng}$

  • Điều hành viên THPT
  • 2291 Bài viết

Bài 1: $x^{2}+\frac{4x^{2}}{(x-2)^{2}}=12$

 

ĐK: $x\neq 2$

$<=>(x+\frac{2x}{x-2})^{2}-\frac{4x^{2}}{x-2}=12$

$<=>(\frac{x^{2}}{x-2})^{2}-4.\frac{x^{2}}{x-2}=12$

Đặt $\frac{x^{2}}{x-2}=t$

$=>t^{2}-4t-12=0$

$<=>(t-6)(t+2)=0$

$<=>\begin{bmatrix}t=6 & & & \\ t=-2 & & & \end{bmatrix}$

Với $t=6$, $=>x^{2}=6x-12$

$<=>(x-3)^{2}=-3$ ( vô lý)

Với $t=-2$ , $=>x^{2}=-2x+4$

$<=>(x+1)^{2}=5$$<=>x=\pm \sqrt{5}-1$

$<=>x=\pm \sqrt{5}-1$

Bài 23456 tương tự.

P/s: bạn có thể làm 1 topic về phương trình nghiệm nguyên không (sáng mai cho mình đọc luôn nhé :D)


Bài viết đã được chỉnh sửa nội dung bởi Viet Hoang 99: 30-10-2013 - 21:12


#4
neversaynever99

neversaynever99

    Thượng sĩ

  • Thành viên
  • 243 Bài viết

P/s: bạn có thể làm 1 topic về phương trình nghiệm nguyên không (sáng mai cho mình đọc luôn nhé :D)

 

Trên diễn đàn cũng có mà.Topic ấy của Jinbe.Bạn chịu khó đọc nhé! Quan trọng là nắm được phương pháp giải(Hoàng nên mua quyển kinh nghiệm giải pt nghiệm nguyên của Vũ Hữu Bình ấy) 



#5
Viet Hoang 99

Viet Hoang 99

    $\textbf{Trương Việt Hoàng}$

  • Điều hành viên THPT
  • 2291 Bài viết

Bài 8: $\frac{2x}{3x^{2}-x+2}-\frac{7x}{3x^{2}+5x+2}=1$ (1)

8.  ĐK: $3x^{2}-x+2 \neq 0 ;3x^{2}+5x+2 \neq 0$

Nhận thấy $x=0$ không là nghiệm của pt

Với $x\neq 0$,

(1)<=>$\frac{2}{3x+\frac{2}{x}-1}-\frac{7}{3x+\frac{2}{x}+5}=1$

Đặt $3x+\frac{2}{x}=t$ ($t\geq 2\sqrt{6}$)

pttt: $\frac{2}{a-1}-\frac{7}{a+5}=1$

<=>$17-5a=a^{2}+4a-5$

<=>$(a+\frac{9}{2})^{2}=\frac{169}{4}$

<=>$\begin{bmatrix}a=2 & & & \\ a=-11 & & & \end{bmatrix}$

Kết hợp với ĐK =>Không tìm được a thoả mãn

Vậy pt vô nghiệm

sao bấm máy tính vẫn ra kết quả nhỉ


Bài viết đã được chỉnh sửa nội dung bởi Viet Hoang 99: 30-10-2013 - 21:29





1 người đang xem chủ đề

0 thành viên, 1 khách, 0 thành viên ẩn danh